Politiek wordt naast het halfrond ook vooral online gevoerd . Politici proberen hun publiek en achterban steeds meer te bereiken via de sociale media. En dat nemen ze ook steeds serieuzer. Toch is de invloed van sociale media niet altijd groot.
Jongeren zullen haar misschien vooral kennen onder de naam Queen P, maar Queen P is wel degelijk Vice-eersteminister en minister van Ambtenarenzaken, Overheidsbedrijven, Telecommunicatie en Post, Petra De Sutter (Groen). Ze is een van de vele voorbeelden van politici die niet meer weg te denken zijn van apps als Tiktok en Instagram. Ze post twee tot drie keer per dag op Instagram en surft mee op de trends van Tiktok. Haar populairste video over universele laadkabels werd maar liefst vier miljoen keer bekeken. Video’s bedenken en maken kost tijd en daarom blokkeert de minister ook elke week een halfuur in haar agenda om daar mee bezig te zijn. De minister communiceert vaak naar haar volgers over politiek beleid, maar soms durft ze zich al eens wagen aan een populistische Tiktok-trend. Dat is net waar Paul Notelteirs, journalist van De Morgen, zich openlijk vragen over stelt in de krant. “ Als jongeren politiek als een circus zien, mag dat voor politici geen reden zijn om clown te worden. De uitdagingen van de toekomst zijn niet gering.”
Uit doctoraatsonderzoek van Jeroen Peeters, verbonden aan de UAntwerpen departement Politieke wetenschappen, bleek dat er vier redenen zijn waarom politici posten op sociale media. “Ten eerste doen ze het om zichzelf als expert op te werpen”, legt de onderzoeker uit. “Ten tweede ondervinden ze beperkingen door partijafspraken en een taakverdeling in het parlement. Op sociale media vinden ze de vrijheid om hun boodschap te verkondigen. Bovendien posten ze vaak berichten uit routine, en vinden ze het dan aangenamer om te spreken over hun specialisatie. Ten slotte putten politici uit opportuniteiten in bijvoorbeeld de media om aandacht te vestigen op hun gespecialiseerde onderwerpen via hun sociale media.”
Annick Lambrecht, Vlaams parlementslid voor Vooruit, besefte dat ze op de socialemediatrein moest springen:” Iedereen in de politiek gebruikt ze vandaag. Je kan het je niet veroorloven om het niet te doen anders dreig je uit de boot te vallen. Mocht het niet zo belangrijk zijn in de politiek, had ik waarschijnlijk geen accounts op sociale media.” Lambrecht kan zich geen woordvoerder of parlementaire medewerkers veroorloven dus neemt ze haar sociale media voor haar eigen rekening. Net zoals De Sutter probeert Lambrecht consistent te posten en probeert ze er elke dag bewust wat tijd voor vrij te maken. Toch nuttigt Lambrecht sociale media niet louter voor de jongeren. “ Met mijn Instagrampagina probeer ik mensen te bereiken die ik anders niet bereik. Ik heb zelfs de indruk dat bejaarden heel actief zijn op de verschillende platformen. Door mijn sociale media wordt de afstand met de burger ook kleiner. Als gemeenteraadslid van Brugge, krijg ik veel vragen van Bruggelingen via mijn kanalen.” In Brugge focust Lambrecht zich vaak op het fietsbeleid. Daar krijgt ze dan vaak vragen over via Messenger. Die vragen legt ze naar eigen zeggen voor op de gemeenteraad.
Mismatch
Peeters vindt toch een zekere mismatch tussen wat politici willen bereiken en wat ze effectief bereiken met hun sociale media. “Politici kiezen er vaak voor om berichten te plaatsen over onderwerpen waarin ze gespecialiseerd zijn, terwijl het publiek zich niet met deze inhoud lijkt te willen bezighouden. “
Als we de Instagramposts van Minister van Volksgezondheid en Sociale zaken, Frank Vandenbroucke ( Vooruit), onder de loep nemen dan zien we dat daar steeds heel weinig reactie op is, ondanks de ernst van de posts. Wat opvalt: op Facebook zijn de reacties beduidend hoger. De reacties op Facebook zijn vaak een tienvoud van die op Instagram. Maar op Facebook ( 23.000) kan hij bijna op dubbel zoveel volgers rekenen dan op Instagram ( 12.300).“Hoewel hun socialemediaberichten niet onmiddellijk leiden tot toename van de betrokkenheid van het publiek, resulteert het wel in voordelen op de lange termijn, zoals het kunnen tonen van zichzelf als expert in een bepaald topic. Op die manier kunnen ze hun expertise en engagement zowel aan journalisten als aan hun partij tonen” aldus Peeters.
De ex-voorzitter van Vooruit, Conner Rousseau, gelooft niet dat je vandaag nog succesvol campagne kan voeren zonder sociale media. “ Als je je sociale media zelf beheert, heb je met heel veel mensen rechtsreeks contact. Als volksvertegenwoordiger is dat ook belangrijk want je moet weten wat er leeft. Daarnaast haakt er vandaag een hele grote groep af van de klassieke media. Vroeger bereikte je iedereen via de klassieke media, en dat is nu niet meer.”
De Brugse parlementariër denkt grondig na over haar posts want “ journalisten kijken steeds mee en kunnen er vragen over stellen.” Toch blijven sociale media voor Rousseau en Lambrecht een en-en-en-verhaal. Naast sociale media is het voor hun opportuun om op straat ook campagne te voeren.