In het laatste jaar is de rente verdriedubbeld van 1,2 % naar 3,5 %. Daarnaast moeten mensen die op zoek zijn naar een woning rekening houden met allerlei maatregelen zoals het wegvallen van de woonbonus en een asbestinventaris. Daardoor is lenen voor de bouw of verbouwing van een huis ingewikkeld geworden. Kan je nu nog lenen of wanneer is het juiste moment om een lening aan te gaan? Onze redacteur vroeg het aan Bieke Trybou, bestuurder van Finance Trybou BV en zelfstandig Bankagent voor AXA Bank.
De oorlog in Oekraïne en de energiecrisis van begin 2022 waren de voornaamste drijfveren die de prijzen deden stijgen. Snel steeg de inflatie waardoor de overheid maatregelen moest nemen. Daardoor stegen de rentevoeten van hypothecaire kredieten bij een bank. Volgens Bieke Trybou is hier een duidelijke verklaring voor: “Jarenlang heeft de ECB een nulrente of zelfs een negatieve rente aangehouden. Dit zorgde de afgelopen vijf jaar voor heel lage rentes op woonkredieten. In reactie op de huidige macro-economische en politieke situatie heeft de ECB hun nulrentebeleid aangepast, en zien we vooral het laatste jaar dat de rentes snel gestegen zijn.”
De Europese Centrale Bank stuurt de rente bij aan de hand van obligaties. Obligaties zijn leningen die door overheden of bedrijven worden uitgegeven. Aan de hand van specifieke aankoopprogramma’s van de ECB, met Christine Lagarde als grote baas, kunnen zij de kortetermijnrente beïnvloeden. De ECB bepaalt op die manier de rentetarieven op korte termijn voor alle banken die werken met de euro.
De markt van de langetermijnrentes wordt op zijn beurt beïnvloed door de politiek, de macro-economie maar ook het renteklimaat op korte termijn. “Bij een langetermijnrente spreken we over een periode van 20 à 25 jaar. Dit is de meest voorkomende krediet voor een huis. Ook die kredieten zijn in het laatste jaar snel gestegen.” zegt Bieke Trybou.
Niet alleen rente
Maar Trybou ziet voornamelijk nog andere evoluties die ervoor zorgden dat het moeilijk is om een woning te kopen. “Het startkapitaal van de koper is van groot belang. Europa verbiedt banken om nog kredieten meer dan 100 procent te geven. Dit wil zeggen dat de bank een schatting doet naar de waarde van de woning, waardoor er een vast prijskaartje aan de woning hangt. De banken mogen dan niet meer uitlenen aan de koper dan die waarde. De aankoopkosten en notariskosten moet je dus sowieso zelf ophoesten.”
Idealiter kun je als koper naast de aankoopkosten bij de notaris ook nog zelf minimum 10% van het aankoopbedrag op tafel leggen. Bijvoorbeeld: je koopt een woning van 300.000 euro, dan moet je zelf de registratie- en notariskosten kunnen betalen én beschik je idealiter nog over 30.000 euro. Pas dan krijg je vaak een scherp voorstel voor een hypothecaire lening.
“In de laatste vijf jaar zijn er ook heel wat andere zaken veranderd voor de aankoop van een woning: de woonbonus is verdwenen, het klein en groot beschrijf zijn vervangen door 12% registratierecht of 3% voor wie een eerste woning koopt. Sinds november 2022 is de verplichte asbestinventaris er bijgekomen, waarbij woningen die asbest bevatten een behandelplan krijgen. Een woning kan niet meer verkocht worden zonder EPC attest, en voor niet-energetische woningen met label E of F is er sinds begin dit jaar een renovatieverplichting in de eerste 5 jaar na aankoop. Dat laatste maakt de niet-energetische woningen minder interessant en zien we een stijging van interesse in de energetische woningen.”
Gelukkig sluit Bieke Trybou af met een positieve eindnoot. “Het is nog altijd mogelijk om een woning te kopen en we stimuleren dat ook, maar we raden je aan om je als koper goed informeren op voorhand.”