Pauswissel doet nadenken over rol van vrouwen in de Kerk – Brugse Begijntjes blijven trouw aan eigen bastion

beeld Pexels

Nu de witte rook opnieuw boven het Vaticaan hangt en de wereld kennismaakt met een nieuwe paus, wordt ook buiten Rome nagedacht over de toekomst van de Kerk. In het Brugse Begijnhof – waar al 800 jaar alleen vrouwen wonen – klinkt een duidelijke boodschap: spirituele kracht zit niet in macht, maar in gemeenschap.

De gemeenteraad van Brugge keurde twee weken geleden een aangepast bewonerscharter voor het Begijnhof goed, waarin vrouwen duidelijk de voorkeur blijven genieten. Mannen mogen zich voortaan kandidaat stellen, maar de kans dat ze effectief binnenraken is bijzonder klein. Het debat in de raad verliep scherp.

Veelbesproken charter

Oppositieraadslid Jasper Pillen (Voor Brugge) noemde het nieuwe charter juridisch bijzonder discutabel. “Ofwel is het in strijd met de wet, ofwel is het charter onnozel,” klonk het. “We moeten opletten dat traditie geen excuus wordt voor uitsluiting.” Schepen van Patrimonium Pieter Marechal (CD&V) verdedigde het beleid: “Iedereen mag zich kandidaat stellen, maar gezien de gedragscode is het Begijnhof wellicht minder aantrekkelijk voor mannen.”

Die gedragscode is niet mals: stilte, geen auto’s, geen feestjes, geen laat bezoek. Meer nog, de poort gaat om 20.30 uur dicht en in de winter zelfs om 19.30 uur. Het Begijnhof, Unesco Werelderfgoed sinds 1998, was eeuwenlang de thuishaven van begijnen: vrome, zelfstandige vrouwen die buiten het huwelijk of klooster leefden. Vandaag zijn het vooral alleenstaande vrouwen die er wonen, in stilte en verbondenheid.

De discussie in de gemeenteraad valt opvallend samen met de pauswissel in Rome. Terwijl daar opnieuw een man aan het hoofd van de wereldkerk staat, houden de vrouwen van het Begijnhof in Brugge al eeuwen de boel draaiende – zonder ambt, maar met zorg, toewijding en veel stilte.

Van Rome tot Brugge

De tegenstelling kan niet groter zijn. In Rome blijven vrouwen uitgesloten van het priesterschap en van echte machtsposities in de Kerk. In Brugge leidt een vrouwencommunity al eeuwenlang een plek van spirituele rust. Niet met dogma’s, maar met praktijk. Brigitte, een bewoonster, zegt het krachtig: “In een wereld die vrouwen nog te vaak wantrouwt, is dit een plek van veiligheid. Laat ons dit erfgoed niet ondergraven door het op te rekken in naam van gelijkheid.”

Terwijl de wereldkerk zich buigt over de vraag of vrouwen ooit écht een stem zullen krijgen binnen het Vaticaan, tonen de bewoonsters van het Begijnhof al eeuwen wat vrouwelijk leiderschap in de praktijk betekent. “Wij zorgen hier voor elkaar, voor de plek, en voor het erfgoed,” zegt Trees Dewever die al twintig jaar in het Begijnhof woont. “Zonder veel woorden, zonder titels. Misschien moeten ze daar in Rome eens naar kijken.”

Het contrast kan nauwelijks groter: in Rome vergaderen kardinalen – stuk voor stuk mannen – in beslotenheid over de toekomst van de wereldkerk. In Brugge beheren vrouwen samen een eeuwenoud erfgoed, even besloten maar op een totaal andere manier: niet om te regeren, maar om te bewaren.

Historicus Bram Van Gansbeke ziet in het charter vooral een symptoom van een bredere tendens: “De poging tot liberalisering van het Begijnhof is tekenend voor hoe Brugge met erfgoed omgaat. Authentieke plekken moeten wijken voor gemak en neutraliteit. Zo verliest de stad haar ziel.”Volgens Van Gansbeke is het Begijnhof geen toeristische attractie, maar levend erfgoed: “zodra je het openstelt voor iedereen zonder historisch bewustzijn, verandert het van een spirituele enclave in een generieke woonwijk.”

800 kaarsjes

Op 6 juni viert het Begijnhof haar 800^e verjaardag. Dat doen ze met een feestprogramma dat lezingen, erfgoedwandelingen en muziek combineert. Een uniek moment om stil te staan bij de kracht van dit vrouwenbastion – én bij de vraag hoe het verder moet.