Zuhal Demir (N-VA), Vlaams minister van Onderwijs, wil dat er tegen september 2025 nieuwe en betere schoolboeken komen voor het kleuter- en lager onderwijs. Volgens Demir zijn de huidige schoolboeken verouderd en onvoldoende afgestemd op de moderne onderwijsmethoden. Ze ziet het als een kans om het onderwijs te vernieuwen en de kwaliteit te verbeteren. Uitgeverij Plantyn reageert op deze oproep.
“Nieuwe leermiddelen ontwikkelen voor het eerste tot en met het zesde leerjaar is een proces dat normaal gesproken drie jaar in beslag neemt”, zegt Dirk Van Der Borgt, voorzitter van de federatie van educatieve uitgevers, in De Ochtend op Radio 1. “Het is niet alleen een kwestie van inhoudelijke vernieuwing”, legt Stef Van Malderen, persverantwoordelijke van Plantyn, uit. “Het gaat ook om testen, evalueren en feedback verwerken om te garanderen dat het materiaal voldoet aan de onderwijsdoelen binnen het regeerakkoord en de praktische noden van leerkrachten en leerlingen”, Gaat hij verder.
Fundamentele verschuiving in focus
De nieuwe leermiddelen moeten een verschuiving weerspiegelen van ontwikkelingsgericht naar kennisgericht onderwijs. Dit betekent dat de nadruk meer komt te liggen op feitelijke kennis en vaardigheden zoals lezen, schrijven en rekenen: “Hoewel de kern van het basisonderwijs blijft bestaan, zoals de focus op basisvaardigheden, vereist deze verandering een heel nieuwe benadering van hoe we lesstof aanbrengen”, aldus Van Malderen.
Digitalisering als sleutel, maar ook als struikelblok
Veel experts zien digitalisering als een potentiële oplossing om sneller en efficiënter vernieuwde leermiddelen te ontwikkelen. Toch is het gebrek aan infrastructuur in scholen een groot obstakel. Veel scholen beschikken niet over voldoende computers of betrouwbare internetverbindingen om digitale tools effectief te gebruiken: “Dit beperkt onze mogelijkheden om volledig digitale oplossingen te bieden, terwijl die net het verschil kunnen maken op sommige vlakken”, vertelt Van Malderen.
Evenwicht vinden
Plantyn geeft aan dat ze al voorbereidende stappen hadden gezet om tegen september 2026 nieuwe leermiddelen te introduceren. Het versnellen van dit proces heeft hierdoor uiteraard gevolgen op andere vlakken. “We hadden verwacht tegen 2026 klaar te zijn, maar het huidige tempo dwingt ons om compromissen te sluiten die mogelijk de zorgvuldigheid en volledigheid van onze leermiddelen beïnvloeden,” aldus Van Malderen. Scholen, uitgeverijen en beleidsmakers noemen een combinatie van tijdelijke leermiddelen en digitale oplossingen als mogelijke tussenoplossing, maar daar zal een nauwe samenwerking voor nodig zijn.
Bredere onderwijscrisis
De discussie rond leermiddelen maakt deel uit van een groter probleem binnen het Vlaams onderwijs. Dalende leesvaardigheid, kritiek op invulboeken en het lerarentekort leggen druk op het onderwijssysteem. De vraag is hoe de geplande hervormingen hier verandering in kunnen brengen zonder dat de kwaliteit van het onderwijs verder achteruitgaat.
Onzekere toekomst
Hoewel uitgeverijen bereid zijn om stappen te zetten, blijft de haalbaarheid van de deadline een groot vraagteken: “We willen bijdragen aan een betere onderwijskwaliteit, maar kwaliteit vraagt tijd”, stelt Van Malderen. Minister Demir blijft echter aandringen op snelheid en roept op tot creatieve oplossingen om deze uitdaging in werking te zetten.
Het streven naar vernieuwde leermiddelen is ambitieus en noodzakelijk, maar de strakke deadline roept vragen op over haalbaarheid en uitvoerbaarheid. Uitgeverijen staan voor een complexe taak, namelijk balanceren tussen kwaliteit, snelheid en de praktische uitdagingen van scholen.