Nathan Ghysbrecht opende vorig jaar een koffiebar in de dorpskern van Dudzele. Ondertussen heeft hij de zaak overgelate aan zijn zonen Elie en Félix. De koffiemarkt lijdt onder prijsstijgingen, door de klimaatveranderingen en geopolitieke spanningen. En dat voelen ze ook bij Matubu.
van de koffiebranderij Matubu in
Dudzele. © Lennert Devisch
De coronapandemie, de energiecrisis, de oorlog in Oekraïne en de spanningen in het Midden-Oosten zorgen voor prijsschommelingen, zo ook in de koffiesector. Die prijsschommelingen voelen ze ook bij ‘Matubu’ waar de jonge Elie Ghysbrecht eigenaar is van de zaak samen met zijn broer Felix: “De laatste tijd zien we dat ook de prijs van koffiebonen sterk aan het schommelen is. Er zijn tal van oorzaken voor de prijsschommelingen van koffiebonen. De slechte oogst van koffiebonen heeft de grootste impact op de prijs. De ene keer regent het teveel en de andere keer is er teveel zon, dat heeft te maken met de klimaatverandering. Ook de langere vaarroutes doen de prijs stijgen. Het transport over zee krijgt de laatste jaren opnieuw te maken met piraterij op zee. Dat probleem stelt zich vooral voor de kust van Somalië en Ethiopië. Bedrijven durven met hun boten niet meer via de Rode Zee naar Europa te varen, waardoor ze helemaal rond Zuid-Afrika moeten om naar hier te komen. De langere vaarroutes zorgen ervoor dat we meer moeten betalen om de bonen tot bij ons te krijgen. Voor kleine handelaars zoals wij is dat helemaal niet voordelig.”
in de koffiebar. ©Lennert Devisch
Het probleem met de piraterij is er al langer, maar sinds de start van het conflict tussen Israël en Palestina verloopt de situatie moeilijker. Boten die een link met Israël hebben, worden tegengehouden. Dat bemoeilijkt het transport opnieuw, waardoor transportbedrijven voor de langere en duurdere route via het zuiden van Afrika kiezen.
Koffieboeren
Hoewel de prijs van koffie onder druk staat, is er ook een voordeel aan de hogere kostprijs. De bewustwording van het ‘Westen’ om koffieboeren een eerlijke prijs te betalen groeit en groeit. “Het zijn vooral de grote bedrijven die niet transparant zijn naar hun lokale boeren. Zij werken op vaste basis samen met een aantal lokale boeren. Onze koffiezaak is te klein om lokale boeren in dienst te nemen en ze een vast loon te betalen. Wij maken gebruik van een bedrijf uit Zeebrugge om koffie aan te kopen. Zij staan in contact met lokale boeren in Zuid-Amerika en wij bestellen bij het bedrijf onze koffiebonen. Als we met onze koffiebranderij en onze winkel groeien is het op termijn wel de bedoeling om een lokale boer te contacteren en op vaste basis met hem samen te werken. Alleen is daarvoor nog een lange weg te gaan”, verteld Elie over de stijgende prijzen van koffiebonen.
Oxfam en andere organisaties proberen er al jarenlang voor te zorgen dat koffieboeren een eerlijke prijs voor hun product krijgen. Fairtrade is niet bij iedereen populair. Dat is ook wat Ghysbrecht de afgelopen jaren geeft opgemerkt: “In de beginjaren waren mensen iets makkelijker te overhalen om wat meer neer te leggen voor producten. Door de opeenvolgende crisissen van de afgelopen jaren en de stijgende voedselprijzen kiezen gezinnen ervoor om bewuster om te gaan met hun geld. Niet alleen in de supermarkten wordt er dan al wat sneller gegrepen naar de goedkopere producten, maar ook bij ons.”
De koffiebar is ingericht in Zuid-Amerikaanse stijl. ©Lennert Devisch
Toekomstvisie
“Als kleine handelaar hebben wij geen invloed op de internationale markt. Wij hebben geen stem in de prijslobby van koffie. Dat gebeurt allemaal boven ons hoofd. Er zijn verschillende oplossingen voor het probleem, maar die zijn moeilijk te realiseren. Als de oorlog zou stoppen, zal de prijs van koffie stabiliseren. Er moet ook gezocht worden naar een oplossing voor de de piraterij. Het lijken verhalen uit het verleden, maar jammer genoeg is het een alledaags probleem” , vertelt de jonge uitbater Elie Ghysbrecht
Dorpskern Dudzele
Om de problemen van de stad te ontwijken koos de familie Ghysbrecht bewust voor het pittoreske Dudzele en niet voor de Brugse binnenstad: “Vroeger werkten we met onze koffiebranderij vanuit een pand niet ver van de Sint-Sixtusabdij van Westvleteren, maar daar zaten we in een uithoek van de provincie. We zochten een centralere locatie om zo ook steeds meer en meer mensen aan te trekken. Tijdens corona hebben we op de ‘Burg’ in Brugge een winkeltje geopend waar we koffiebonen verkochten. Dat was niet eenvoudig, want we pendelden tussen Vleteren en Brugge, daarom hebben we gekozen om uit te kijken naar een locatie in en rond Brugge.” Uniek is de locatie van de koffiebranderij wel vertelt Ghysbrecht: “In grootsteden zien we steeds vaker koffiebars de kop op steken. ‘Matubu’ is niet alleen een koffiebar, maar ook een koffiebranderij. En het branden van koffie in een stad is verboden bij wet, daarom zijn we uitgeweken één van de deelgemeentes van Brugge. We willen de kosten zo veel mogelijk beperken zodat de prijs van onze koffie toegankelijk blijft. Daarom hebben we gekozen voor dit pand, hier hebben we eigenlijk alles. We hebben onze branderij, onze koffiebar en we wonen hier ook.
Dit jaar viert de koffiebranderij de eerste verjaardag van de zaak sinds de verhuis naar Dudzele. Toen het nieuws bekend raakte dat de koffiebranderij zich in Dudzele zou vestigen, ontstond er meteen commotie. ‘Kleding Devisch’ sloot na 100 jaar de deuren in 2016. Het pand waar de winkel gelegen was, bleef onaangetast. Ook de naam van de winkel zou op de gevel blijven hangen tot 2023. “Blijkbaar was er op sociale media veel commotie rond onze komst”, gaat Elie verder, “daar hebben wij zelf eigenlijk nooit iets van gemerkt. Het is eigen aan de tijd waarin we leven. Zelf hebben wij maar enkele klachten gekregen. Eén van onze oude buren, die ondertussen verhuisd zijn, werd misselijk van de geur van de koffiebonen. We hebben samen met de vrouw in kwestie gezocht naar een oplossing, maar haar man bleek verslaafd aan koffie. Toen we dat te weten kwamen, zijn we ook gestopt met het zoeken van een oplossing. We krijgen vooral positieve reviews en wanneer we dan eens een puntje van kritiek krijgen proberen we altijd toe te komen naar de stem van de klant. Maar er is wel een grens.”