Het gemeentebestuur van Deerlijk dient een ongunstig advies in bij het departement Omgeving over de plannen voor de nieuwe hoogspanningslijn Ventilus. De Ventiluslijn moet in de toekomst elektriciteit van de nieuwe windparken op zee, aan land brengen. Maar het gemeentebestuur van Deerlijk maakt zich zorgen over de mogelijke impact op de gezondheid, betreffende straling op mens en milieu.
Ventilus. Een hoogspanningsverbinding van 82 kilometer tussen Zeebrugge en Avelgem die al een hele tijd voor onrust zorgt. Het project zal zowel uit bestaande luchtlijnen bestaan, nieuwe luchtlijnen, ondergrondse kabelverbindingen en nieuwe of uitgebreide elektrische installaties. In totaal komen er 177 masten te staan over het hele traject, waarvan 60 gloednieuwe. Bewoners die binnen een straal van 200 meter wonen van de nieuwe luchtlijn hebben recht op compensatie. Bewoners die binnen een straal van 100 meter wonen van de nieuwe luchtlijn krijgen de mogelijkheid om hun woning aan Elia te verkopen.
Het geplande Ventilusproject roept vragen op bij de bewoners. Vooral de mogelijke impact op gezondheid en leefomgeving. Hoe is het dossier intussen geëvolueerd? Een overzicht van de belangrijkste stappen van de afgelopen drie jaar.
“Je hoort de elektriciteitspaal wel knetteren, maar daar wen je aan”
Sarah Nys en haar dochter Giselle voor de woning, in de achtergrond de toekomstige ventiluslijn © Lies Ottevaere
Sarah Nys woont al tien jaar in Deerlijk, op amper twintig meter van een bestaande hoogspanningslijn. De nabijheid van een hoogspanningsmast heeft haar niet afgeschrikt om er te gaan wonen. “Je hoort het wel knetteren als je buiten zit, maar je went daaraan”, vertelt Sarah. “Ze zeggen dat het kankerverwekkend is, maar tegenwoordig lijkt alles wel kankerverwekkend.”Sarah kwam het nieuws over het Ventilusproject te weten via de krant. Een officiële brief van Elia of de overheid kreeg ze niet.“We kregen al uitnodigingen in de brievenbus om mee actie te voeren tegen de plannen, maar we zijn daar niet op ingegaan”.
“Tegenwoordig lijkt alles wel kankerverwekkend”
Sarah maakt zich weinig zorgen over de mogelijke gezondheidsrisico’s of een waardedaling van de woning: “Er zijn tegenwoordig zoveel redenen waarom een woning in waarde kan dalen. In overstromingsgebieden bouwen ze ook nog steeds huizen. Dus waarom zou het dan hier niet kunnen?” Verhuizen is dus geen optie. “We zitten hier goed in het centrum en hebben een hangar bij het huis. Zoiets vind je niet snel opnieuw.”
Een elektriciteitsmast vlak bij je huis. De ene doet het niets, de ander mijdt het als de pest. In dit filmpje zie je de afstand van de elektriciteitsmast tot aan de woning van Sarah Nys. Deze staat op nog geen 50 meter.
“De toekomstige Ventiluslijn is de hoofdreden om te verhuizen”
Andere bewoners in Deerlijk maken zich wel zorgen. “Elia is heel hard en droog in hun manier van communiceren. Ze leggen ons de feiten voor en dat is het.”, zegt een bewoner onder de toekomstige Ventiluslijn. Hij verwijst naar het Boucle du Hainaut-project, een gelijkaardig hoogspanningstraject als Ventilus, maar dan rond Brussel. Dat project werd destijds stilgelegd na een gerechtelijk arrest. Elia ging in beroep en kreeg uiteindelijk gelijk. “Een dag later stonden de arbeiders alweer klaar om verder te werken. Eigenlijk luisteren ze gewoon niet.”
Tijdens een overlegmoment in Deerlijk, waar ook twee mensen van Elia aanwezig waren, stelde de bewoner een directe vraag: “Ventilus mag er komen, maar u moet met uw gezin eronder wonen. Wat zou u doen?”. Eén van hen antwoordde dat hij daar geen probleem mee zou hebben, de ander wist nog niet wat hij zou doen. “Voor mij was dat antwoord voldoende.”
Protestaffiches in de buurt (c) Lies Ottevaere
Voor deze inwoner is de geplande komst van de Ventiluslijn de hoofdreden om te verhuizen. “We hadden al eerder een stuk grond gekocht. Maar door Ventilus zijn we eerder beginnen te bouwen. Als de lijn er effectief komt, wil ik hier absoluut niet meer wonen. We hebben al voldoende bewijs in de buurt: onze buurman overleed aan nierkanker, iemand twee woningen verder is gestorven aan longkanker en onze overbuur overleed aan de gevolgen van een hersentumor. Je kan het niet meer blijven ontkennen dat dit geen impact heeft op je gezondheid.”
Ongunstig advies: gezondheid staat centraal
In maart 2025 diende de gemeenteraad van Deerlijk een ongunstig advies in op het ontwerp-MER (milieueffectenrapportage). Eerste Schepen Claude Croes: “Bij ons in Deerlijk staat het patrimonium er al. Dat wil zeggen dat de kabels gewoon verzwaard moeten worden. De situatie in Lichtervelde is anders. Daar moeten er bijkomende elektriciteitspalen komen waardoor je bijkomende visuele vervuiling krijgt. De voornaamste reden is dat de Ventiluslijn schade kan toebrengen aan de gezondheid van onze inwoners. ”
Daarmee verwijst Croes naar de verschillende meningen. “Verschillende meningen zeggen dat het ongezond is, maar ze spreken mekaar ook tegen. Je hebt professoren die zeggen: ‘Ja, het is ongezond’, maar je hebt er ook die zeggen dat het niet bewezen is dat het ongezond is.” Tot het hoogste esternal(?) in de wetenschap zijn er volgens Croes tegenspraken. Hoewel er in Deerlijk geen extra masten bijkomen blijft het gemeentebestuur pleiten voor een ondergrondse oplossing.
De communicatie met Elia verloopt zeer moeilijk. Ook al diende het gemeentebestuur van Deerlijk een negatief advies in, toch heeft Elia gevraagd om metingen te doen op grondgebied Deerlijk. “Ik heb het gevoel dat ze niet luisteren naar ons. Ze zetten gewoon hun plannen verder en gaan ervan uit dat alles zal kunnen doorgaan zoals gepland.”, aldus de Eerste Schepen van Deerlijk