Nog geen half uur duurt de comeback van Neymar Jr bij zijn ploeg Al-Hilal. Rond de vijfentachtigste minuut grijpt de Braziliaan naar zijn been. Na een jaar in de lappenmand blesseert hij zich opnieuw, dit keer aan de hamstrings. Dit jaar sukkelt de ster met een kruisbandblessure -en daar is hij niet alleen. De kruisbandblessure overspoelt momenteel het internationale voetbal. Kan de juiste voetbalschoen de meest gevreesde blessure in het voetbal voorkomen? “Als je de juiste voetbalschoen aanhebt, kan je de kans op een afgescheurde kruisband redelijk verminderen.”
20 december 2024
Brent Wouters
| Wat is een kruisband juist? Een kruisband is een stevige band van bindweefsel dat zorgt voor stabiliteit in de knie. In de knie vind je twee verschillende kruisbanden terug: De voorste- en achterste kruisband. Beide hebben twee verschillende functies. De voorste zorgt ervoor dat het scheenbeen niet te ver naar voor kan schuiven ten opzichte van het dijbeen. De achterste dat het scheenbeen niet te ver naar achter schuift. |
Juli 2020, Royal Antwerp bereidt zich voor op het nieuwe voetbalseizoen. In de voorbereiding staat er een oefenwedstrijd op de planning tegen KAS Eupen. Antwerp verliest met 0-1 van de Panda’s, maar het eindresultaat is bijzaak. Tijdens de wedstrijd blesseert Sander Coopman zich. Het verdict is zwaar: de voorste kruisband volledig afgescheurd. Een intensieve revalidatie van zeven maanden volgt, maar het noodlot slaat opnieuw toe: nog geen tien dagen na zijn comeback scheurt hij opnieuw zijn kruisband. Dit keer op training tijdens een onschuldig duel.
“Sinds het moment dat ik mijn kruisbanden heb gescheurd, let ik op de schoenen die ik draag. Als het veld te droog is, draag ik geen schoenen met ijzeren noppen. Daarmee kun je vast komen te zitten in het gras en je eventueel blesseren. Dat kan een mogelijke oorzaak zijn. Ronde noppen zijn beter, heb ik gehoord in vergelijking met de haaientanden. Ik hoorde dit verhaal eens, en daardoor ben ik erop gaan letten”, aldus Coopman.
Als je de juiste schoen aanhebt, kan je de kans op een afgescheurde kruisband redelijk verminderen – Kristof Sas
Het is belangrijk voor voetballers dat ze hun voetbalschoenen aanpassen aan de ondergrond waarop ze spelen. Zo is er in het huidige voetbal een onderscheid tussen natuurlijk- en kunstgras. De laatste jaren maakte het kunstgras zijn intrede op de Belgische voetbalvelden. In grotere competities zoals de Engelse Premier League is het gebruik van kunstgras verboden.
Govert Quintyn, physical coach bij SV Zulte Waregem, benadrukt het belang van de juiste voetbalschoenen. “Tegenwoordig heb je veel kunstgras in het voetbal. Daarom is het noodzakelijk om je voetbalschoenen hieraan aan te passen. Voor kunstgras moet je andere schoenen dragen dan voor natuurlijk gras. Vele spelers gebruiken slechts één paar voetbalschoenen voor beide, en dat kan risico’s opleveren.”
“Het is inderdaad belangrijk dat voetballers de juiste voetbalschoenen aandoen. Dat klopt inderdaad. Als je de juiste schoen aanhebt, kan je de kans op een afgescheurde kruisband redelijk verminderen, voorkomen zal je nooit honderd procent kunnen doen. Hoe makkelijker een schoen meebeweegt, hoe kleiner de kans op een blessure. De frictie moet zo laag mogelijk zijn”, vertelt Kristof Sas. Als sportdokter is hij gespecialiseerd in dergelijke knieblessures.
In Nederland is het kunstgras al een langere tijd geïntroduceerd. Uit cijfers blijkt dat het aantal kruisbandblessures op kunstgras er niet gestegen zijn zegt Jeroen van de Camp, oprichter van FC Kruisband. “Als je een hele week traint op kunstgras en je speelt in het weekend op natuurgras, is de kans ook groter dat je een blessure oploopt. Maar het is niet zo dat er op kunstgras meer voetballers geblesseerd uitvallen. Het allerbelangrijkste is de combinatie met goede schoenen. Dat kan wonderen doen”, zegt hij.
Speelschema en intensiteit
Het is moeilijk om één specifieke oorzaak toe te wijzen aan de stijgende kruisbandblessures in het voetbal. Kevin De Bruyne bijvoorbeeld speelt bij Manchester City in de Premier League, Carabao Cup, FA Cup en de Champions League. Verder komt daar het vernieuwde format van het WK voor clubs bij. Tenslotte zijn er ook nog de wedstrijden met de Rode Duivels. Hierdoor spelen voetballers in de grote competities zo’n 50 à 60 matchen op een seizoen. De afgelopen maanden haalden verschillende topvoetballers vaak uit naar de FIFA en UEFA. Volgens hen draait het huidige speelschema enkel rond geld en niet meer rond het welzijn van de voetballers.
“Zowel fysiek als mentaal is het niet evident om zoveel matchen in één seizoen te spelen. Zo’n spelers zijn verplicht om altijd op niveau te presteren. Het speelschema van Kevin De Bruyne mag je niet onderschatten. De recupereerperiodes zijn momenteel te kort”, zegt sportarts Kristof Sas.
Coopman sluit zich hierbij aan. “Het overvolle speelschema is volgens mij zeker een belangrijke factor. Spelers maken tijdens trainingen en wedstrijden veel meer meters dan vroeger. De intensiteit en de load zijn te zwaar. Hierop geeft het lichaam een signaal dat het gewoon te veel is.”
Toch nuanceert Sas dit. “Het klopt dat er te veel wedstrijden zijn, maar dit zorgt niet direct voor meer kruisbandblessures. Het risico is inderdaad een stuk groter op zware blessures. Hoe meer wedstrijden spelers in een seizoen spelen, hoe groter de kans dat ze blessures oplopen. Als we kijken naar de overload, zien we een wel stijging in het aantal blessures. Maar dit zijn eerder hamstring en andere spierblessures.”
De risicogroep zijn juist de spelers tussen de 18- en 21 jaar oud. De dertig plussers maken in principe minder kans – Jeroen van de Camp
Leeftijdsgroepen
Op dit moment zijn er veel topspelers geblesseerd voor maanden. Voorbeelden zijn er genoeg: Rodri (Manchester City), Dani Carvajal (Real Madrid) en Mauro Icardi (Galatasaray). Opvallend is dat al deze spelers behoren tot de leeftijdscategorie van dertigers. Neymar (Al Hilal) en Thibaut Courtois (Real Madrid) behoren ook tot deze categorie. Volgens Jeroen van de Camp maken zij statistisch gezien juist minder kans op kruisbandblessures.
“De risicogroep zijn juist de spelers tussen de 18- en 21 jaar oud. De dertig plussers maken in principe minder kans, maar natuurlijk kan het bij alle leeftijden optreden. Zlatan Ibrahimovic maakte dit ook mee op het einde van zijn carrière toen hij tegen Anderlecht speelde in de Europa League.”
Dat juist beginnende spelers meer kans maken op een kruisbandblessure heeft te maken met een aantal factoren. De belangrijkste oorzaak is dat hun lichaam zich aan een snel tempo ontwikkelt. Sommige krijgen bijvoorbeeld nog een groeischeut. “Voetballers tussen de 18- en 21 jaar oud beginnen opbouwend meer en meer wedstrijden te spelen. Ze stromen door vanuit het jeugdvoetbal, waar ze minder wedstrijden spelen”, licht Sas toe.
“Als jonge sporters op het profniveau terechtkomen, is de kans groter op een kruisbandblessure. Meestal is het ook zo dat wanneer je het één keer meemaakt, de kans groter is dat het nog eens gebeurt. Daar is Luca Oyen een goed voorbeeld van. Hij blesseerde zich zowel aan zijn linker- en rechterknie.”
FC Kruisband
In 2010 richtte Jeroen van de Camp FC Kruisband op. De organisatie focust zich op kruisbandblessures op verschillende sportniveau ’s. Zowel amateur- als professionele sporters kunnen bij FC Kruisband terecht. Ze helpen, informeren en motiveren sporters met een gescheurde kruisband. “Ikzelf heb mijn kruisbanden al drie keer gescheurd. Telkens als amateurvoetballer. Na de derde keer kwam het idee in me op om FC Kruisband op te richten. Bij ons kan iedereen terecht. Ik zeg altijd: van Champions League tot zesde klas, iedereen is welkom. Iedereen die te maken krijgt met een kruisbandblessure zal hoogstwaarschijnlijk in contact komen met ons.”
Op hun platform verzamelen ze verschillende verhalen en ervaringen. Verder delen ze er verschillende video’s en andere informatiebronnen over de blessure. “Op onze website vinden de mensen vele cijfers en feiten terug over de kruisband. Deze hebben we in de loop der jaren verzameld. Ondertussen geef ik lezingen voor de KNVB. In België heb ik al samengewerkt met het ziekenhuis in Herentals.” Het doel van FC Kruisband is om geblesseerde sporters zoveel mogelijk te motiveren. Als je een kruisband scheurt, kan dat mentaal zwaar zijn. Daarom ondersteunen ze de sporters ook via psychologen. Ten slotte kunnen ze geblesseerde sporters ook helpen door hen door te verwijzen naar geschikte kinesisten en fysiotherapeuten
Bij ons kan iedereen terecht. Ik zeg altijd: van Champions League tot zesde klas, iedereen is welkom – Jeroen van de Camp
Preventie
Toch zijn er enkele manieren om de kans op een kruisbandblessure te verminderen. Zo kan je de spieren rond de kruisband verstrekken of bepaalde opwarmingsoefeningen doen zoals de FIFA 11+ warming-up. Dit zijn elf verschillende opwarmingsoefeningen die UEFA aanraadt om te doen voor de effectieve opwarming begint.
“Bij de meeste voetbalclubs is het al ingeburgerd om vanaf de jeugd een soort van pre-warming up te doen. Hierbij is er een activatie van alle spiergroepen en gewrichten. Nog voordat de effectieve opwarming begint gaan ze het lichaam wakker maken zodat het al wat opgewarmd is”, vertelt Sas.
Daarnaast gebruiken sommige voetballers tape na een gescheurde kruisband. Volgens sommige voetballers zou dit voor meer stabiliteit zorgen aan hun knie. Toch is niet iedereen het daarmee eens. “Eigenlijk heeft het weinig zin om tape te gebruiken na een kruisbandblessure. Je kan het er niet mee voorkomen. Bij lichte blessures kan het wel een positief effect hebben, maar niet bij zware blessures”, concludeert Sas.
Alle partijen zijn het wel eens dat in de toekomst het speelschema drastisch moet veranderen. Dat is de belangrijkste preventiemaatregel. Zoals eerder vermeld is er nu een overvolle kalender, met weinig rustdagen. Ook om andere blessures te voorkomen is het nodig dat er minder wedstrijden worden gespeeld. “Het is belangrijk dat UEFA en FIFA het speelschema minder druk maken, maar persoonlijk zie ik daar niet zo snel verandering in komen. Voor beide is het voornamelijk belangrijk dat er voldoende geld binnenstroomt”, concludeert Coopman.
Audioreportage
Waar moet je allemaal opletten als je een voetbalschoen koopt? Luister naar onderstaande reportage, daarin geeft Dominique Ernst die zelf een voetbalwinkel uitbaat wat meer uitleg over de verschillende voetbalschoenen op de markt.