Deze voormiddag eindigde een politieachtervolging in Brugge in een ernstige crash met vijf gewonden. De politie achtervolgde het voertuig van de gemeente Vorst, waar een vrouw door vier mannen werd ontvoerd, tot in Brugge. Politieachtervolgingen spreken altijd tot de verbeelding van velen, maar hoe veilig is het eigenlijk voor de betrokkenen?
Achtervolgingen zijn een van de meest spectaculaire, maar tegelijk ook risicovolle aspecten van het politiewerk. Hoewel ze onvermijdelijk zijn om criminelen te arresteren, brengen ze soms ook aanzienlijke gevaren met zich mee voor agenten, verdachten en omstanders. Dat bewijzen incidenten in onder andere Brussel, Herentals en Brugge de afgelopen jaren. Maar hoe wordt er voor gezorgd dat het risico tot een minimum beperkt blijft?
“In ons korps zijn er geen uitgeschreven richtlijnen”, zegt politiecommissaris Vincent Himpe van de politiezone Deinze-Zulte-Lievegem. “Maar we proberen onze mensen altijd warm te maken om de veiligheid van agenten en burgers op de eerste plaats te zetten.”
In het arrondissement Oost-Vlaanderen geldt er wel een algemeen protocol in geval van niet-geplande gebeurtenissen, zoals achtervolgingen. Die is geënt op een ministeriële richtlijn, waarin staat dat de achtervolging maar mag gebeuren door één voertuig, en bepaalde punten in de provincie zijn aangeduid als interceptiezones, waar de politie blokkades kan opstellen.
Technologische hulp
Toch zijn ongelukken vaak niet uit te sluiten. Zo leidde een achtervolging van Leuven naar Herentals in december 2023 tot meerdere ongevallen, waarbij negen agenten gewond raakten. Dat laat naast fysische letsels ook vaak emotionele sporen na bij de betrokken personen. “Gelukkig hebben we in dat geval het stressteam van de federale politie die onze agenten bijstaat. Dat gebeurt trouwens niet alleen bij achtervolgingen, maar ook bij emotionele confrontaties, zoals met overleden personen”, legt Himpe uit.
In maart 2022 eindigde een politieachtervolging in Brussel in een tragedie. Wat begon met een melding van familiaal geweld in Zellik, escaleerde tot een fatale crash in de Leopold II-tunnel. Een 21-jarige passagier kwam om het leven, en drie anderen raakten gewond. Het incident veroorzaakte aanzienlijke verkeershinder en bracht de veiligheid van omstanders ernstig in gevaar. Hoewel de politie geen fysiek contact maakte met de auto, roept het incident vragen op over de noodzaak van de achtervolging.
De vraag om minder risicovolle achtervolgingen, zoals drones klinkt dan ook luid. Himpe vindt dat geen evidente optie: “Een achtervolging met een drone is heel moeilijk, omdat het beperkt is tot een bepaalde snelheid. We hebben een drone in onze politiezone, en daarmee zou je inderdaad vanop hoogte het voertuig in beeld kunnen houden. Maar tegen dat een drone ter plekke is, is er veel tijd verstreken.”
Actie of veiligheid
Politieachtervolgingen vragen om een voortdurende afweging tussen actie ondernemen en veiligheid waarborgen. Hoge snelheden en het onvoorspelbare gedrag van verdachten vergroten de risico’s op levensbedreigende scenario’s. “Als er echt een achtervolging is die uit de hand loopt, dan gaan we eerder de opdracht geven om de achtervolging te staken en af te breken”, vertelt Himpe. “Blijven achtervolgen wanneer we zien dat er gevaar is voor de burgers, is ‘not done’.”
Daarnaast krijgen agenten uitgebreide training in rijvaardigheid en risicobeoordeling. Realistische simulaties, theoretische lessen en praktische oefeningen helpen hen om veilig en effectief op te treden in complexe situaties. Maar ook prioritair rijden is een belangrijk aspect tijdens achtervolgingen. Toch blijft menselijke inschatting cruciaal. “Wanneer we een voertuig achtervolgen, dan houden we ons niet aan de maximaal toegestane snelheid. De wetgeving is voorzien dat we dat naast ons kunnen neerleggen met gebruik van blauw knipperlicht en sirene. Maar het blijft een inschatting van de mensen zelf op dat ogenblik om te zeggen van het is nu te gevaarlijk of net niet.”
Benzinestation in Nazareth
Himpe zelf heeft ook al de nodige ervaring met straffe achtervolgingen: “Persoonlijk heb ik eens een achtervolging gedaan van Rekkem tot Nazareth. In dat voertuig zaten drugs voor Nederland. Tegen 200 km per uur snelden we toen over de wegen, tot het voertuig stopte aan een benzinestation in Nazareth. Daar zijn ze uiteindelijk gearresteerd geweest.”
Politieachtervolgingen blijven cruciaal in de strijd tegen criminaliteit. Tegelijk toont de geschiedenis de gevaren aan van deze operaties. Maar dankzij investeringen in technologie, training en duidelijke protocollen kan de politie deze risicovolle situaties beter beheersen en de samenleving beter beschermen.