Op 4 mei 2019 werd de 23-jarige studente Julie Van Espen op brute wijze verkracht en vermoord langs het Albertkanaal in Antwerpen. Deze tragische gebeurtenis bracht ernstige tekortkomingen binnen het Belgische rechtssysteem aan het licht, vooral omdat de dader, Steve Bakelmans, eerder veroordeeld was voor soortgelijke misdrijven maar toch vrij rondliep. Het assisenproces tegen Bakelmans begon eind november 2021. Het proces vond plaats achter gesloten deuren, zoals beslist door het hof in Antwerpen. De Brusselse rechtbank oordeelde vanochtend dat het tekort aan rechters bij het Hof van Beroep in Antwerpen een aandeel heeft gehad in de dood van Julie. Dit vonnis stelt dus dat de staat medeverantwoordelijk gesteld wordt voor de tragedie die zich 5 jaar geleden afspeelde.
Advocaat van de familie Van Espen, Stijn Verbist hoopt dat dit vonnis een mijlpaal wordt voor Justitie in zijn geheel: “Dit vonnis is een striemende kritiek op de jarenlange besparingspolitiek van de Belgische Staat t.a.v. Justitie. Ik meen dat het nu tijd is voor excuses van de zijde van de Belgische Staat. Laat dit vonnis leiden tot een echte en duurzame kentering in het Belgische justitiebeleid. Het moet en kan anders, het kan en moet beter.”
Minister van Justitie Paul Van Tigchelt reageert ook op het vonnis van vanmorgen: “De rechter bevestigt wat we al wisten, namelijk dat er fouten zijn gemaakt. Als die fouten niet gemaakt waren, dan had dit drama mogelijks vermeden kunnen worden. Er is onnoemelijk en onherstelbaar leed berokkend aan Julie Van Espen en haar Familie, daarin draagt Justitie een verantwoordelijkheid.” Van Tigchelt beslist als bevoegd minister niet in beroep te gaan tegen beslissing: “Dit vonnis houdt Justitie een spiegel voor. Ook de minister en ook de rechterlijke macht. Iedereen moet zich afvragen: “waar kan ik beter doen?”
De vraag van wie waar beter kan doen is er een die al jaren door de hoofden spookt van iedereen die een betrekking heeft tot justitie. Volgens advocaat Jef Vermassen moeten we beginnen met het onmiddellijk aanhouden van veroordeelden. Als dit niet gebeurt is het risico dat er opnieuw feiten gepleegd zullen worden simpelweg te groot. Meester Vermassen maakte in de praktijk ook al enkele keren mee dat een veroordeelde nog de kans kreeg naar het buitenland te vluchten. Waarna het gerecht de persoon in kwestie niet meer te pakken kreeg.
Volgens Vermassen bestaat de kans zeker nog dat dergelijke fouten opnieuw gemaakt worden. We hebben het hier namelijk over een rechter die naar het best van zijn kunnen een inschatting tracht te maken over de zaak in kwestie, maar dit blijft een imperfecte perceptie. Er is namelijk geen algemene regel en ook geen wet die zegt dat veroordeelden meteen na hun uitspraak opgesloten moeten worden. Zulke wet zou er beter wel komen zegt Vermassen: “Veroordeelden die in beroep gaan zouden alsnog moeten komen vast te zitten tot het finale vonnis is uitgesproken. Individuen hebben rechten, ook als deze veroordeeld zijn maar in dit geval vind ik dat er voorrang moet gegeven worden aan het recht op veiligheid van de samenleving.”
De fout van Justitie is duidelijk en onvergeeflijk. De Familie van Julie zal nooit de kans krijgen afscheid te nemen en dit steekt erg omdat dit alles vermeden had kunnen worden, was het niet voor de nalatigheid van de Belgische Staat. Het is nu een kwestie van te leren uit de gemaakte fouten om ervoor te zorgen dat de pijn van familie Van Espen niet elders herhaald kan worden.