Pieter Deknudt is de oprichter van Reveil, een organisatie die de Vlaamse rouwcultuur wil veranderen. Het begon bij een klein concert bij het graf van zijn overleden vriend Robbie, maar groeide uit tot internationaal project om mensen dichter bij elkaar te brengen.
Reveil is opgericht na het overlijden van enkele jongeren in Deerlijk, waaronder een goede vriend van jou: Robbie Van Eeckhout. Was de oprichting van de vzw een manier van rouwen voor jou?
“Ja, sowieso! Het viel mij op dat na Robbie’s begrafenis het zeer stil werd rond hem. Zijn verjaardag passeerde, maar buiten enkele posts op Facebook besteedde niemand veel aandacht aan hem. Ik vond dat jammer. Ik wou Robbie herinneren en in ere houden. Ik had een lied geschreven voor en over hem: Grace, dat wou ik bij zijn graf spelen op 1 november. Die dag leek me het perfecte moment, toch leefde ik ernaartoe met knikkende knieën. De reacties van mensen maakten me bang: Wat als ze er slecht op reageerden? Tien jaar geleden was muziek spelen op een begraafplaats een vreemd gegeven. Uiteindelijk ben ik enorm blij dat ik de stap gezet heb, want toen ik tien jaar geleden het het concert voorstelde aan mijn vrienden, raadden ze het meteen af om het niet te doen.”
Hoe kijk je terug op dat moment?
“Nu Reveil tien jaar bestaat, is dit de ideale gelegenheid om de archieven in te duiken en herinneringen op te halen. Dit jaar organiseren meer dan 160 gemeenten een concert, maar ook in Nederland en Oekraïne starten we projecten op. Het begin van ons Europees verhaal. Dat is zot! Ik voel me trots. Ik kijk met open mond toe naar alles wat Reveil teweeggebracht heeft. Nooit had ik dat durven dromen.”
“Na het concert kwam een man naar me toe met de vraag om zich aan te sluiten bij ons team. Tien jaar voor het eerste concert was zijn zoon overleden aan kanker. Het was de eerste keer dat hij naar het kerkhof kwam, het voelde niet goed aan. Toen hij hoorde over ons concert dacht hij het goede moment gevonden te hebben. Zelf dacht ik nooit een team nodig te hebben, nu denk ik daar toch anders over.”
Later kwam dan de samenwerking met de VRT. Hoe is die tot stand gekomen?
“Wij kwamen met het idee. We voelen dat er in Vlaanderen heel wat misloppt op het vlak van rouw. Naast het verliezen van een dierbare, verliezen rouwenden vaak ook vijftig procent van hun sociaal netwerk. De reden is omdat mensen niet weten wat ze moeten zeggen en geen moeilijke gesprekken willen aangaan, daarom mijden ze rouwenden. Die onwennigheid is diep ingedrongen in Vlaanderen, maar blijkbaar ook in heel Europa. Wij proberen met Reveil te tonen dat het oké is om te praten over rouwen. Tegelijk willen we schoonheid plaatsen tegenover het rouwproces. We merkten dat Vlaanderen dit apprecieerde toen we in de krant lazen dat Reveil meer concerten organiseert dan Rock Werchter.”
“Anderzijds had de samenwerking te maken met het nummer Grace waarmee ik samen met mijn band Zinger De Nieuwe Lichting won van Studio Brussel. Ik denk dat Studio Brussel zo reclame wilde maken voor Reveil. Het jaar na de winst namen ongeveer twintig gemeentes deel aan Reveil.”
“Er moet een nuance toegevoegd worden. Het is knokken voor media-aandacht. We hebben veel onbeantwoorde mails moeten sturen en telefoontjes plegen om de uitzending voor elkaar te krijgen. We hebben nog steeds niet het gevoel dat we het makkelijk hebben. Heel het mediaverhaal met VRT is nog niet afgelopen. Voorlopig wordt het slotmoment enkel uitgezonden via VRT MAX, maar de ultieme droom is dat het concert te zien is op VRT EEN. Zo ver zijn we nog lang niet jammer genoeg.”
Om nog even terug te komen op het nummer Grace. Spelen jullie het nog vaak met de band Zinger?
“Op elk optreden spelen we Grace. Robbie blijft altijd in onze setlist staan. Zelfs na al die jaren blijft het een speciaal moment. Soms krijg ik het nog moeilijk om het goed te zingen, dan verlies ik mezelf in het lied.”
Begin dit jaar brachten jullie je allereerste album uit, The Going On. Welke rol heeft Reveil gehad in het maken van het album?
“Reveil speelde een grote rol. Bijna al onze teksten gaan over afscheid nemen en hoe je op een andere manier naar afscheid kunt kijken. Voor mij persoonlijk had Reveil een grote impact. Ik ben een compleet ander persoon dan twaalf jaar geleden. De vzw is de één van de redenen waarom het negen jaar duurde voor we een plaat maakten. Reveil nam zodanig veel tijd in beslag waardoor Zinger op de tweede plaats kwam. Vooral toen we De Nieuwe Lichting wonnen, besloten we te kiezen om met Reveil te groeien. Reveil werd mijn hoofdjob en Zinger een hobby.” (lacht)
Reveil bestaat nu 10 jaar. Heb je verandering gezien in de manier van rouwen in Vlaanderen?
“We zagen veel verandering, maar langs de andere kant ook niet. De voorbije tien jaar ontstonden veel mooie troostorganisaties die de mooiste dingen doen rond afscheid, rouw en troost.”
“Ik heb het gevoel dat in een fase beland zijn waar ons boompje sterke wortels heeft. Op sommige vlakken zijn we zelfs wereldtop. Een tijdje geleden mocht ik bijvoorbeeld naar Los Angeles om te praten over de Vlaamse Rouwrevolutie. Er waren meer dan 500 rouwexperts die zich verwonderen over die revolutie. Daar merkte ik dat de buitenwereld naar België kijkt. Ik denk dat de komende vijf jaar in het kader zullen staan van Vlaanderen die hun ideeën over rouwen zullen verspreiden over de wereld.”
“In Los Angeles zijn er ideeën ontstaan om Reveil op te starten in de Verenigde Staten. We zijn nog steeds in gesprek met rouwspecialisten om dit te kunnen realiseren.”
Dat toont aan dat Reveil groeit. Wat staat er nog meer gepland voor de toekomst?
“Dat is een probleem. Hoe meer je groeit, hoe meer geld er binnenkomt. De meeste organisaties werven meer leden aan, maar wij zijn zodanig non-profit dat we dat niet kunnen. Er mogen maar twee mensen fulltime werken voor Reveil. We hopen in de toekomst meer teamleden fulltime te mogen inzetten en zo gezond te groeien.”
Zondag is de start van Reveil24 in Lochristie met de Reveil Caravan. Hoe leef je daar naartoe?
“Elk jaar proberen we nieuwe dingen. Tijdens de voobereiding vloeken we op onszelf omdat we telkens meer hooi op ons vork nemen. Iedere keer vervangt dat vloeken zich tot voldoening om de laboratoriumprojecten te zien groeien. Ik kijk erg uit naar de Troosttour. Ik verwacht een kleiner publiek vergeleken met het slotconcert, maar ik geloof dat het fantastisch wordt.”
De caravan is één van de nieuwe projecten, maar ook de Troostgemeentes waar Wevelgem de pionier van is. Hoe verloopt dat project?
“Vorig jaar startten we het project van de Troostgemeentes op. Voorlopig is dit enkel Wevelgem, maar jaar per jaar willen we vermenigvuldigen. Het idee voor de Troostgemeentes ontstond nadat steeds meer gemeentes concerten gaven, maar ik miste de diepte. Toen kwam het concept om de inwoners van een gemeente te verankeren met het idee van er voor elkaar zijn bij rouw, verlies en pijn. We willen de mensen meren om niet op automatische piloot te antwoorden op de vraag hoe het gaat, maar om een gesprek te voeren. Wevelgem toonde meteen interesse in het project. Kort daarna werden ze ook Troosthoofdstad. Onze keuze voor Wevelgem was niet toevallig. Ze zijn een vooruitstrevende gemeente op het gebied van troost. Dat sprak ons aan.”
“Ik hoop tegen 2030 de helft van de gemeentes het traject te doen doorlopen. Dat ze een beleid voeren waar ze mensen met een warm gezicht onthalen bij een overlijden van een dierbare.”
Wat vind je van de acties die Wevelgem tot nu toe op poten heeft gezet? Ze starten volgende week op 1 oktober.
“De Troostacties zijn bedacht en georiganiseerd door Wevelgemnaren. Ik vind dat zo chique om te zien hoe iedereen hun steentje bijdraagt. Van de muziekacademie die speelt in het woonzorgcentrum tot de leerlingen die Troostkeien versieren in de les PO, die ze later uitstrooien op de begraafplaats. Het voelt onwezenlijk dat al deze acties voortgestroomt zijn uit dat ene concertje voor Robbie. Het blaast me uit mijn sokken hoe iedereen meekleurt aan ons witte blad.”
“Ik geloof dat Reveil verder gaat dan rouw. Het gaat om verbondenheid en mensen met elkaar te doen spreken. We willen een sociaal netwerk creeëren. We voelen dat mensen daar nood aan hebben in deze moeilijke tijden.”
Dan nog een slotvraag. Jullie strikten drie grote namen voor het slotconcert: Niels Destadsbader, Koen Wauters en Wannes Cappelle. Waarom de keuze voor hen?
“Bij de vorige edities kozen we onze artiesten één op één. We wachtten maanden en belden rond om een artiest te strikken, dit jaar gebruikten we een andere aanpak. We communiceerden in het rond en lieten de artiesten naar ons toekomen. Er kwam snel reactie van Niels, Koen en Wannes. Onze eerste reactie was wow, zij hebben Sportpaleizen gevuld. We proberen ieder jaar alternatieve groepen te laten optreden, maar deze kans konden we niet laten liggen.”