Sneeuw en regenval teisteren de Ronde van Italië al enkele jaren. Daartegenover hebben we het omgekeerde in de Ronde van Spanje. Daar hebben de renners de laatste jaren last van extreme hitte. Een wissel van data van de grote rondes lijkt dan ook de beste oplossing en daar zegt het peloton geen neen tegen.
“Het is al enkele jaren dat er een bergrit in de Giro wordt ingekort of één of andere berg wordt geschrapt door het aanhoudende slechte weer. In de Vuelta is het dan eerder omgekeerd en krijgen we te maken met hitte. Dus een wissel tussen de twee rondes lijkt voor mij geen slecht idee”, verklaart Rune Herregodts, toekomstig renner van UAE, wanneer ik hem de vraag stel of de kalender ooit beïnvloed zal worden door het klimaat. Een mening die door nog anderen in de wielerwereld gesteund wordt.
Volgens Harm Vanhoucke, renner bij Lotto Dstny, leeft het thema wel bij de renners. “De maand mei zou een betere periode zijn om te koersen in Spanje en dat idee ligt blijkbaar al op tafel bij de CPA (de rennersvakbond).” Die vakbond probeert af en toe veranderingen uit te voeren door in gesprek te gaan met de organisaties en UCI, maar dat loopt niet altijd gemakkelijk. “Als we het idee bij de organisaties zouden aankaarten, krijgen we wellicht meteen een nee. Ze willen niet veranderen van periode en dan wordt het moeilijk”, aldus Vanhoucke.
“De maand mei zou een betere periode zijn om te koersen in Spanje en dat idee ligt momenteel ook op tafel bij de rennersvakbond”
Harm Vanhoucke, renner bij Lotto Dstny
UCI nog niet mee op de kar
Ook de UCI, de Internationale Wielerunie, heeft voorlopig nog geen wijziging voor ogen. Er zijn verschillende factoren die voor moeilijkheden zorgen. De RCS, de organisatie die de Giro organiseert, zullen hun statuut als eerste grote ronde van het jaar niet zomaar willen afgeven. Daarnaast zijn er ook nog veel economische belangen waar rekening mee moet gehouden worden zoals televisierechten, sponsoren en start- en aankomststeden. “Het is een heel circus en alles zomaar omgooien, is niet in een-twee-drie geklaard. Ik zie het in de eerste jaren niet gebeuren, maar als het op termijn niet anders meer kan, zal men er binnen de UCI toch moeten over praten”, verklaart UCI-commissaris Jurgen Deryckere.
“RCS zal hun plaats als eerste grote ronde van het jaar niet zomaar afgeven”
Jurgen Deryckere, UCI-commissaris
ASO, Amoury Sport Organisation, heeft naast de Tour de France ook de Vuelta in handen en staat als organisatie wel open voor wijzigingen, maar volgens technisch directeur Thomas Cariou hangt het niet alleen van hen af. “Ons aanpassen aan klimaatveranderingen is een grote uitdaging voor onze sport en voor een organisator als ASO. Het is ook een samenwerking met verschillende partijen en in het bijzonder met de lokale autoriteiten van de landen waarin we actief zijn.”
“Zwijnenweer in Italië“
De maand mei zou beter zijn voor Spanje en dat bevestigt ook weerman Bram Verbruggen. “In mei lopen de temperaturen in Spanje nog niet zo hoog op als in augustus en september. We gaan er ook nauwelijks tot geen taferelen zien zoals de temperaturen boven de 40 graden, die we op het einde van de zomer wel frequenter krijgen. De mogelijkheid op regenval bestaat nog altijd, maar het zal nooit in proportie zijn met de regen die Italië te verduren krijgt in de maand mei.”
De wissel zou niet alleen voor Spanje goed zijn, ook Italië kan een andere periode gebruiken. “Hoeveel Giro’s hebben we nu al niet gehad met zwijnenweer? Het regent meestal bakken uit de lucht en de goesting om in Italië te gaan koersen, neemt daardoor ook af”, vertelt Pieter Serry, renner bij Soudal Quick-Step met al tien Giro-deelnames op zijn palmares. Weerman Verbruggen kan Serry alleen maar gelijk geven en ziet daarnaast ook nog een ander probleem opgelost bij een eventuele wissel. “In mei is er vaak slecht weer in de bergen en die kans is er in augustus-september veel minder. Sneeuw zien we in principe niet in die periode, behalve wanneer je boven de 2000 meter gaat. Boven die grens kan je elk soort weer hebben en wordt het enorm onvoorspelbaar.”
“Het weer blijft altijd onvoorspelbaar en een uitzondering is niet onlogisch”
Bram Verbruggen, weerman
Grens van 40 graden
Het grootste probleem bij de Vuelta is de hitte en die zal alleen maar toenemen. “De extremen, te koud, te nat en te heet, nemen toe. Voor een land als Spanje zullen die aantal keren dat het te heet is alleen maar toenemen. En het zal er de komende jaren niet beter op worden”, verklaart Verbruggen.
Het aantal dagen met 40 graden neemt dus toe, maar koersen in zo’n temperatuur. Kan dat eigenlijk wel?
“Eenmaal de grens van de 40 graden overschreden wordt, draait het niet meer om presteren maar eerder om overleven”, verklaart Toon Cruyt, sinds 1995 een van de ploegdokters bij Soudal Quick-Step. Dit jaar zagen we het in de Vuelta een week lang 44-45 graden en dat is niet langer uitzonderlijk. Er worden vaker wedstrijden afgewerkt in zulke temperaturen, maar volgens cardioloog Philippe Vanderheeren zou 40 graden een limiet moeten zijn om alle buitensporten en zeker wielerwedstrijden te laten doorgaan. “Het risico op complicaties neemt vanaf die temperatuur alleen maar toe. Dus een verbod zou gewoon logisch moeten zijn en komt puur neer op gezond verstand”, aldus Vanderheeren
Dat is één maatregel die UCI al zeker zou moeten nemen, maar ook op andere vlakken zijn er nog werkpunten voor de Internationale Wielerorganisatie. Verschillende renners getuigen hetzelfde: “Het economische primeert nog altijd meer voor een organisatie dan onze eigen gezondheid. We doen er vaak alles aan met onze rennersvakbond CPA om het voor iedereen een betere en aangenamere wedstrijd te maken, maar onze meningen hebben vaak nog te weinig slagkracht. Het is pas wanneer een naam als Pogacar aan de start staat, dat er zeker wordt geluisterd”, klinkt het.
Organisatoren en de verantwoordelijke UCI-commissarissen houden in principe rekening met twee vragen om een koers wel of niet te laten doorgaan. Enerzijds gaat het over veiligheid, met daarbij de vraag of de omstandigheden veilig genoeg zijn voor de renners. Zoals bij hevige regenval of sneeuw en gevaarlijke of gladde afdalingen. Anderzijds is ook de gezondheid belangrijk voor de UCI, waarbij er naar de temperatuur en vochtigheid wordt gekeken. Maar bij dat laatste loopt het blijkbaar niet altijd correct. “Ik kan me amper wedstrijden herinneren die zijn afgelast of ingekort door ‘te warm weer’. Men weet soms de voorspellingen al veertien dagen op voorhand, maar er wordt gewoon te weinig geanticipeerd”, verklaart dokter Cruyt.
“Ik kan me amper wedstrijden herinneren die zijn afgelast of ingekort door te warm weer”
Toon Cruyt, ploegarts bij Soudal Quick-Step
Er is een Extreme Weather Protocol, waarbij men maatregelen treft aan de hand van het weer. Zo werden er in de Vuelta van 2024 extra ijsblokken, extra water en afkoeling door de brandweer voorzien. Die maatregelen vinden de dokters meer dan normaal. “Je moet op zulke momenten uw lichaam laten geloven dat het kouder is dan 40 graden, anders vergroot de kans op oververhitting en dan gaat je prestatie alleen maar achteruit.” Het protocol is volgens specialisten en renners dus een goeie maatregel, maar wordt blijkbaar vaak niet juist toegepast. “De ene keer wordt het niet gebruikt, de andere keer wel. Er is geen duidelijke lijn en de UCI trekt zich er vaak te weinig van aan. De organisatoren doen er alles aan om hun koers toch te laten doorgaan en dan is het duidelijk dat het financiële nog altijd de bovenhand heeft op de gezondheid of veiligheid van de renners”, reageert Cruyt scherp.
Ijsvesten in het wielrennen, een vaak gezien fenomeen ©Tristan Dezitter
UCI-commissaris Deryckere geeft toe dat de beslissingen niet altijd rechtlijnig zijn. “De commissarissen in de wedstrijd zelf beslissen op dat moment wat er zal gebeuren. Ik ga ook niet altijd akkoord met alle beslissingen. Diegene die verantwoordelijk is, heeft de eindbeslissing in handen, maar vaak wordt die ook gestuurd door een organisatie. Je hebt ook twee soorten commissarissen binnen de UCI, je hebt er die zelf hebben gekoerst en er zijn er die nooit op een fiets hebben gezeten. Daardoor maken ze soms foute inschattingen.”
HEAT training
Koersen in 40 graden of meer zou dus verboden moeten worden volgens verschillende dokters en renners. Op deze beslissing is het nog wachten, maar de renners gaan nu ook al vaak preventief aan de slag. Zo zet het wielerpeloton steeds meer stappen en kent het ‘fenomeen’ HEAT (Hostile Environment Awareness Training) training de laatste jaren een enorme opmars.
Hoe werkt het juist zo’n HEAT training?
“In een HEAT training ga je je lichaamstemperatuur gaan verhogen. De gemakkelijkste manier om dat te doen, is om heel veel kleren aan te doen en op de rollen te kruipen. Vaak zijn dat trainingen van 45 minuten tot een uur, waarbij je jezelf gaat monitoren met een ‘core-sensor’. Met dit soort trainingen wil je een positieve invloed hebben op de aanmaak van je rode bloedlichamen”, vertelt Abram Stockman, performance trainer en expert in HEAT training.
“Met de HEAT trainingen wil je een positieve invloed hebben op de aanmaak van je rode bloedlichamen”
Abram Stockman, performance trainer en renner bij TDT-Unibet
Er zijn verschillende protocollen voor de hittetrainingen, maar het meest bekende is om twaalf tot zestien sessies te doen in de drie à vier weken voor het ‘warm’ evenement. Ook de dokters zijn hier voorstander van. “Je lichaam aanpassen aan de warmte die zal komen, kan geen kwaad. Zolang je je eigen grens bewaakt en daar niet over gaat”, aldus cardioloog Vanderheeren.
Alles over sporten in de hitte en de HEAT training kan je beluisteren in onderstaande WielerDaily!